خیال روی تو در هرطریق هَمره ماست
نسیم موی تو پیوند جان آگه ماست
به رغم مدعیانی که منع عشق کنند
جمال چهره ی تو حُجت موجه ماست
اگر به زلف دراز تو دست مان نرسد
گناه بخت پریشان و دست کوته ماست.
بسیاری از دوستان عزیزم، از بنده گله می کنند که چرا جای آگاه تر کردن بازدیدکننده ها از بینش و اهداف اعلاحضرت همایونی رضا شاه دوم پهلوی ٬ تنها به پیشکش سروده و مدح به خاک پای معظم له بسنده می کنم. باید در پاسخ به این گرامیان عرض کنم ٬حقیر خیلی کوچکتر از آن هستم، در مورد ابرمردی صحبت کنم که جهان را زیر نگین سروری دارد.
لب لعل و خط مشگین، که آنَش هست و اینش نیز
بنازم دلبر خود را که حُسنش آن و این دارد.
با این همه بنده روسیاه، تصمیم گرفتم شرحی از دیدگاه ها٬ اهداف و شخصیت آن حضرت را تا جایی که عقل ناقصم یاری دهد بنویسم. پیشاپیش از محضر مبارک و ملوکانه اعلاحضرت به خاطر این جسارتم پوزش می خواهم. تامل و قضاوت باشد با بی شمار هم میهنان ایران پرست :
شرحی کوتاه از بیوگرافی ایشان: اعلاحضرت همایون رضا شاه دوم پهلوی، نخستین فرزند پسر شاهنشاه فقید آریامهر ایران پدر و اولین فرزند علیاحضرت شهبانو فرح دیبا پهلوی هستند. زاده در"نُهم آبان ماه "هزار و سیصد و سی و نه خورشیدی در تهران. ولادت ایشان با شور و شادی وسیع و بی سابقه در تمام نقاط ایران همراه بود و مردم عادی از هر قشری به هلهله و پایکوبی برخاستند. اکنون اگر از هم نسل های ایشان و یا قدیمی ترها بپرسیم همگی به اتفاق، از این روزخجسته خاطره یی شیرین دارند.
ایشان فارغ التحصیل در رشته "علوم سیاسی" از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی-از معتبرترین دانشگاه های جهان- هستند و همین طور خلبانی هواپیمای جت و جنگنده را که به شکل تخصصی از دوازده سالگی آغاز کرده و دارای مدرک تخصصی خلبانی از پایگاه هوایی" رایس "تگزاس می باشند. بر زبان فارسی٬ فرانسه و انگلیسی تسلط کامل دارند و با زبان های عربی و امریکای لاتین نیز آشنا می باشند.
ذات مبارک شان، اکنون متاهل و دارای سه فرزند هستند والاحضرتان نور٬ ایمان و فرح دوم. مسلمان زاده شده و دین شان اسلام است. همسر ایشان ملکه یاسمین اعتماد امینی پهلوی٬ بانویی اندیشمند و بزرگ منش٬ همین طور وکیل پایه یک دادگستری مقیم امریکا هستند که تحصیلات در رشته علوم سیاسی نیز دارند.
اهداف اعلاحضرت :
۱-تعیین نوع حکومت با رای مردم در انتخابات آزاد.
۲-برقراری یک حکومت دموکراسی در ایران و نهادینه کردن جامعه مدنی .
۳-پیروی کامل از تمام مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر.
۴-برقراری نظام سکولار به معنای جدایی دین از حکومت.
۵-دادن آزادی های سیاسی٬ اجتماعی٬ فرقه یی و مذهبی به ملت و احترام به نظر دگراندیشان در هر زمینه.
۶-تضمین استقلال و تمامیت ارضی ایران و ایجاد بستر برای تداوم و ثبات این مهم.
صفات بارز شخصیتی:
داشتن رحم و عطوفت بالا و دست به فداکاری زدن برای مردم عادی: یک نمونه اش اعتصاب غذای سه روزه ایشان به حمایت از زندانیان سیاسی در تابستان گذشته بود و از آن شاید مهم تر این که همایش اعتصاب غذا باید درساختمان فدرال برگزار می شد و درحالی که اعلام شد٬ مقابل ساختمان بمب گذاری شده و حتا پیروان و هواداران ایشان می خواستند محل را ترک کنند اعلاحضرت رضاشاه دوم با وجود منع دیگران از رفتن به ساختمان فدرال، مصرانه در مکان مورد نظرحاضر شدند و قول شان را به مردم٬ ازجان عزیز و مبارک خویش برتر دانستند. این را نیز بگویم اصولن اعلاحضرت چندان علاقه یی به محصور بودن درحلقه گارد محافظتی شان ندارند و با وجود آگاهی شان به خطرات، مایل هستند مدام در میان مردم عادی و به خصوص هم میهنان شان، مانند یک شخص عادی حاضر شوند و از نزدیک با آن هابه گفت و گو بنشینند.
این ازجان گذشته گی به خاطر دیدار با توده مردم٬ اگر در بین سیاست مداران روز دنیا بی نظیر نباشد لااقل بسیار کم نظیر است. اگرچه مساله درصورت خود اشکال دارد اما تحسین همه٬ حتا مخالفان نظام پادشاهی را همواره برانگیخته است.زیرا موضوعی است که بارها-نه فقط در جریان ساختمان فدرال-بلکه بسیاری موارد دیگر٬در عمل اثبات شده است. مورد خطرناک دیگر ازحضورمعظم له درمیان مردم٬ گذراندن نوروز هشتاد و پنج در کنار پناه جویان ایرانی بود (باید اشاره شود تا به حال هفت اقدام تروریستی به جان ایشان نافرجام باقی مانده است .با این حال ایشان هرگز روش خود را در "داشتن ارتباط نزدیک با مردم "مورد تجدید نظر قرار ندادند). این را شاید بعضی نشنیده باشند اما در سال نخست حمله عراق به ایران، رضاشاه دوم تصمیم گرفتند به عنوان یک خلبان جنگی به ایران بیایند و مانند سایر هم وطنان از ایران دفاع کنند، هرچند مقامات ایران نپذیرفتند. این مساله را هم علیاحضرت شهبانو در کتاب" کهن دیارا"اشاره نموده و هم خود ایشان درگفت و گو با احمد احرار از این ماجرا یاد کردند.
درایت سیاسی بسیار بالا و اشراف داشتن بر تاریخ ایران و جهان٬ تسلط بر تحلیل های سیاسی و سرعت پاسخ گویی به سوالات خبرنگاران در سراسر جهان. آگاهی و نحوه استدلال های سیاسی و اجتماعی ایشان در مجامع بین المللی از صحن مجلس پاریس گرفته تا در حضور اساتید دانشگاه بوستون و...اعلاحضرت با کمال خونسردی و آرامش برگرفته از سواد و درایت بالا در بحث ها شرکت جسته و به پرسش ها پاسخ های مناسب و درخور می دهند. شایان گفتن است وجود مبارک رضا شاه دوم، تاکنون کتاب های گوناگونی نوشته اند که به عنوان نمونه می توان : نسیم دگرگونی٬ میثاق با مردم٬ آزادی برای هم میهنانم٬ مذاکره با ایران و...را نام برد.
درایت و آگاهی اقتصادی بسیار بالا: ایشان با توجه به مطالعات پیگیر و تخصصی پیرامون آزادی اقتصادی و بحث های مربوط به اقتصاد سالم و یا ناسالم. از آن جا که ایشان تسلط و تخصص منحصر به فردی براین موضوعات دارند٬ به راحتی می توانند در زمانی اندک وضعیت اقتصادی ایران را بهبود شایانی بخشند.
سخن گفتن شیوا: طنین محکم ٬ کلام پرجذبه ٬متین و درعین حال مردمی رضاشاه دوم پهلوی تحسین انگیز است . ایشان حتا در نگاه دشمنان قسم خورده اش بدون کینه ورزی سخن می گوید. محتوای کلام ایشان بر حقوق ملت دور می زند و جالب این جاست در تمام این سال ها که دور از وطن بوده اند همواره در یک جاده کلامی حرکت کرده اند و تناقضی در سخن های شان نبوده و نیست.
قدرت ذهنی و حافظه بسیار بالا و توانایی به خاطر سپردن متن های بسیار طولانی و نام ها و آدرس های تاریخی بسیار گنگ و مشکل. یک نمونه اش پیام رضا شاه دوم راجع به بحران اتمی در ایران بود که ده دقیقه٬ در برابر دوربینی که تنها از یک زاویه فیلم برداری می کرد متن پیش نویس شده خود را بدون کاغذ و از حفظ بیان کردند و...
صبور بودن و احترام به مخالفین و حتا آن عده یی که در صحبت با آن حضرت شرط نزاکت را چندان رعایت نمی کنند. نمونه اش گفت و گوهای معظم له باصدای امریکا و رادیو ایران که بعضی هم میهنان ناخواسته یاخواسته جسارت های کلامی داشتند اما ایشان با صبر و متانت شاهانه پاسخ شان را به نیکی می دادند و این نشان می دهد که ایشان علاقه بسیاری به چالش گری از سمت هم میهنان شان دارند و مایلند خود را در معرض پرسش مخالفین قراردهند و با آرامش و منطق پاسخ گوی شان باشند.
داشتن دیدگاه منصفانه و بی تعصب بر تمام رویدادهای معاصر٬ چنانچه در بسیاری جاها فرموده اند: تا کی می توان دیگران را مسوول بدبختی قلمداد کرد؟ آیا ما مسوول نیستیم؟ کی این مسوولیت را به دوش خواهیم گرفت؟ به راستی که چنین رویدادی(دموکراسی)اتفاق نخواهد افتاد، مگر آن که مردم فرصتی برای قبول مسوولیت پیدا کنند.
پایبندی به موازین اخلاقی: اعلاحضرت با وجودی که تاکنون نزدیک به سی سال از عمر شریف خود را در امریکا گذراندند از مشروبات الکلی و هرکاری که سلامت اخلاقی را زیر سوال ببرد٬ دوری می جویند و در عوض به انواع رشته های ورزشی علاقه مند بوده و تا جایی که وقت شان یاری کند پیگیر هستند. جا دارد به این هم اشاره شود رضا شاه دوم پهلوی٬ در کنار وظایف سنگینی که برعهده دارند همواره برای خانواده جلیل القدرشان، نقش بهترین همسر و همچنین پدری مهربان را ایفا می کنند و بی نهایت خانواده دوست هستند.
تجربه ی دردمندی و لمس کردن داغ های گوناگون: ایشان در غربت و غم انگیزترین شرایط٬ سایه همایونی پدر را از دست دادند و خواهر گرامی شان "پرنسس لیلا پهلوی"را نیز در سانحه یی ناگهانی از دست داده و در غربت به خاک سپردند. ایشان سال های سال است در تبعید حضور دارند و با وجود عشق شورانگیزشان به ایران٬ نتوانسته اند سفری به میهن داشته باشند و با این حال با شکیبایی و تحملی ستایش انگیز٬ سکان کشتی عاشقان میهن را هدایت می کنند. حقیر به یاد دارم معظم له در یکی از پیام های شان به ملت ایران اشاره فرمودند که غربت روح و جسم مرا آزرده کرده است. و در کتاب نسیم دگرگونی چنین می گویند: به عنوان عضوی از یک نسل قربانی، من درد و محنت غربت را به نیکی حس می کنم.
زندگی ساده، بی تجمل و بی پیرایه و بیزاری خاطر مبارک از تملق و بردن نام ایشان با القاب٬ چنانچه در کتاب "نسیم دگرگونی" می فرمایند: "من از کودکی از چاپلوسی و تملق و آدم هایی که با هر اشاره یی عبارت" بله قربان "بر زبان شان می رفت بیزار بوده ام. امروز نزدیک ترین یاران و رایزنان من می دانند من از آنها جز حقیقت و راستگویی اندیشه دیگری نمی پذیرم. البته فرهنگ سنتی ما مملو از تواضعات و تعارفات پیچیده و روابط بغرنج است". توجه کنید٬ ایشان راننده خصوصی و آشپز و غیره ندارند و بنا به گفته یاران نزدیک شان همچون شهروندان معمولی جامعه زندگی می کنند.
کمال تواضع و فروتنی در کلام و رفتار٬ دیگر ویژگی اعلاحضرت است٬ تا آن جا که معظم له بر این باور هستند که یک شهروند ایرانی چون دیگران می باشند(هرچند چنین نیست) و تاکیدشان همواره براین است که من در انتخابات آزاد فقط "یک رای" دارم.
توجه ویژه و سرمایه گذاری ذهنی و فکری خاص بر نسل جوان ایرانی: از مهم ترین دغدغه های اعلاحضرت رضاشاه دوم٬ مشکلات جوانان ایرانی در زمینه های تحصیلی٬ اشتغال و وجود محدودیت های دست و پاگیر است. ایشان تمایل دارند تحصیل دانشجویان ایرانی دست کم تا مقطع لیسانس رایگان باشد و از نگاه آن حضرت، دولت باید موظف باشد بدون تبعیض هزینه تحصیل هر جوان ایرانی را بپردازد. رضا شاه دوم بارها و بارها از محدودیت هایی که گریبانگیر جوانان ایرانی است اظهار نارضایتی نمودند. از نگاه ایشان مساله آموزش و پرورش در هرسطحی٬ مهم تر از مساحت جنگل ها٬ ذخایرارزی ٬ منابع ملی و...است زیرا پیشرفت مملکت در گرو سطح علمی جوانان آن مملکت است.
طرفداری از حقیقت و مخالفت با آن مصلحت اندیشی که بخواهد حق را پایمال کند: یکی از خصلت های بارز ایشان بیان حقایق به دور ازمصلحت اندیشی است. درمصاحبه یی عنوان کردند:بعضی به من می گویند چرا فلان موضوع را گفتی یا چرا ضعیف گفتی و...اما احساسات مردم بازیچه نیستند٬ بایدحقیقت را گفت...
این یکی از خصلت های برجسته انسانی است که متاسفانه در بین مردان سیاست چندان دیده نمی شود و در بین آن ها بیشتر حقیقت، قربانی مصلحت اندیشی ست!!
علاقه مندی های شخصی:
رضا شاه دوم پهلوی از کودکی٬ عکاسی رابه شکل حرفه یی آموختند و چنانچه درگفت و گوی شان با "لونا شاد" در"برنامه شباهنگ" فرمودند به عکاسی و سینما علاقه شایانی دارند اما وقت و شرایط شان اجازه نمی دهد چندان به ذوق خود بپردازند. سوژه مورد نظر ایشان در عکاسی طبیعت است و بنا به فرمایش خودشان طبیعت را بسیار دوست دارند. اعلاحضرت در رشته های ورزشی فوتبال ٬ غواصی٬ اسکی٬ تنیس ٬ شنا و...چند رشته ورزشی دیگر مهارت ویژه دارند و به خصوص فوتبال و اسکی را با جدیت فراوان در تمام این سال ها دنبال نموده اند. ایشان از مطالعه کتاب های علمی نیز بسیار بهره می برند و تلاش می کنند٬ مدت زمانی را به این امر اختصاص دهند.
مطلب درخور توجه دیگری را که همه می دانیم این است که رضا شاه دوم پهلوی وقت بسیاری را به گوش دادن٬ بررسی و تحلیل اخبار و وقایع روز در ایران اختصاص می دهند. به معنای واضح تر ایشان تمام اخبار ایران را با دقت پیگیری می کنند و هر مساله یی را کوچک یا بزرگ٬ با دقت و توجه تمام بررسی می کنند که خود دلیل دیگری به علاقه و توجه آن حضرت به وضع هم میهنان شان است.
تمام آن چه ملاحظه کردید٬ شاید کلامی از دفتر بی پایان کمالات ملوکانه و همایونی اعلاحضرت رضا شاه دوم پهلوی را نمی توانست توصیف کند. بی شک همین طور است ٬اما خوب تلاش یک هم میهن و قربانی به خاک افتاده درگاه کبریایی شان بوده و امید که بر این حقیر ببخشایند.
_____________
نگاشته شده در تاریخ بیست و دوم شهریور دو هزار و پانصد و شصت و شش شاهنشاهی
